Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w Biłgoraju realizując projekt „OBROŃCY OJCZYZNY 1939 polegli na Ziemi Biłgorajskiej” chce uczcić we współczesny sposób pamięć poległych żołnierzy Wojska Polskiego we wrześniu 1939 roku na terenie Ziemi Biłgorajskiej oraz upowszechnić wiedzę na ich temat. Minęło już ponad 80 lat od tamtych wydarzeń, a wciąż wiele rodzin poszukuje nadal wiadomości o losach swoich bliskich, którzy nie zawahali się stanąć w obronie Niepodległej Ojczyzny oddając za Nią swoje życie.
Na terenie Ziemi Biłgorajskiej (obszar uwzględniający terytorium obecnego Powiatu Biłgorajskiego oraz w granicach z 1939 roku) straciło życie około 700 żołnierzy Wojska Polskiego. Wśród nich jest kapitan rezerwy Stefan Ludwik Mroczkowski poległy 16 września 1939 roku w Biłgoraju na dzisiejszej ul. Kościuszki, uczestnik I wojny światowej, ochotnik Wojska Polskiego z 1919 r., obrońca ojczyzny jako dowódca kompanii w wojnie z Rosją w 1920-21, odznaczony Krzyżem Walecznych.
Tego samego dnia poległ obok dawnego klasztoru OO. Franciszkanów w Puszczy Solskiej (obecnie Biłgoraj) widoczny poniżej na zdjęciach podporucznik Stanisław Malcher. Służbę wojską rozpoczął w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (1936-1937), a praktykę odbył w 3 Pułku Ułanów Śląskich w Tarnowskich Górach.
Mimo upływu czasu, problem identyfikacji oraz właściwego upamiętnienia poległych żołnierzy Wojska Polskiego jest wciąż aktualny. Szczególnie odczuwalną barierą był dotąd brak ogólnodostępnego narzędzia, które pozwoliłoby wszystkim zainteresowanym na proste i szybkie odnalezienie informacji dotyczących miejsc spoczynku żołnierzy, uważanych dotąd za zaginionych oraz poznanie wojennych losów i bliższych okoliczności śmierci tych, których miejsce spoczynku jest znane.
Aktualny poziom identyfikacji poległych żołnierzy na Ziemi Biłgorajskiej jest nadal niezadowalający i często niemający odzwierciedlenia na cmentarnych tablicach nagrobnych. Każdy pochowany żołnierz to odrębna historia, którą warto odkryć i opisać. Służyć temu ma powstanie i funkcjonowanie tej strony internetowej zaprojektowanej przez biłgorajską firmę Web-Art Creative Design, na której znajduje się baza danych poległych żołnierzy Wojska Polskiego we wrześniu 1939 r., a także ofiar cywilnych ówczesnych działań wojennych, które podzieliwszy tragiczny los żołnierzy, spoczywają dziś często w tych samych mogiłach. Bazę obiektów grobownictwa wojennego na terenie Ziemi Biłgorajskiej ilustrują zdjęcia wykonane przez biłgorajskiego fotografika Grzegorza Szkutnika.
Wielką inspiracją dla nas do działania był i jest nadal portal „Bohaterowie Bitwy nad Bzurą” stworzony przez Stowarzyszenie „Nad Bzurą”, któremu chcemy w tym miejscu bardzo podziękować za ogrom pracy włożony w upamiętnienie Bohaterskich Żołnierzy Września 1939.
Dziękujemy również rodzinom poległych żołnierzy, którzy bardzo chętnie dzielą się swoimi rodzinnymi pamiątkami i informacjami oraz wielką życzliwością. Zapraszamy Wszystkich do współtworzenia tej strony poprzez uzupełnianie brakujących danych w poszczególnych biogramach, poprawianie ich oraz przesyłanie posiadanych przez siebie skanów zdjęć, dokumentów, relacji czy wspomnień używając formularza kontaktowego.
Zadanie „OBROŃCY OJCZYZNY 1939 polegli na Ziemi Biłgorajskiej” otrzymało dofinansowanie ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Rządowego Programu Dotacyjnego „Niepodległa” oraz ze środków budżetu Powiatu Biłgorajskiego.
